Bir Kitap: Satranç Robotu- Tarihi Kurgu Roman

“Birbirinizle çok vakit geçireceksiniz” dedi Kempelen. “Jakob bana satranç robotunun yapımında yardım ediyor. Masayı o yaptı, şimdi de Türk’ü yapacak.”

“Türk’mü?”

“Evet, önceleri satranç oyuncusunun genç bir kadın olmasını düşünmüştük.Teni porselenden, ipek elbiseli zarif bir şey, ama daha sonra fikrimizi değiştirdik”. Kempelen elini bitmemiş androidin omzuna koydu.”Bu zarif matmazel yerine asık suratlı bir Müslüman olacak, haçlıların korkulu rüyası. Hıristiyan çocukların katili, Allah’tan başkasına hesap vermeyen biri. Böylece rakiplerimizin gözlerini korkutacağız. Ne de olsa satranç oyunu şarktan gelme. Öyleyse onu bir şarklıdan daha iyi kim daha iyi oynayabilir ?”

…

“Türk hakkında şüpheleri arttıran başka bir haber de, Marienthal’den geldi. Birkaç hafta önce robotla berabere kalan yaşlı ilkokul öğretmeninin öldüğü duyuldu. Öğretmen çiçek hastalığından ölmüştü, ama bu hiç fark edilmedi. Bazıları Türk’ün kendisine karşı gelmeye cesaret eden herkesi, onu ya da yakınlarından birini öldürerek cezalandırdığına karar verdiler.”Türk’ün laneti”nden sözedilmeye başlandı. Robota karşı yenilen birkaç kişi, o zamanlar öfkelendikleri yeteneksizliklerine, şimdi kendilerini Türk’ün öldüren lanetinden koruduğu için şükretmeye başladılar. Nisan’da robotla satranç oynayan Ratzdorflu bir bağcı, oyun sırasında androidin sesini kendi beyninde duyduğunu ileri sürdü. Söylendiğine göre Türk eğer oyunu kazanırsa, çocuklarını ve çocuklarının çocuklarını kolera ile cezalandırmak, bağlarını kurutmak gibi tehditler savurmuştu.”

“Satranç robotunun 19. yy’daki gösterileri oldukça iyi belgelenmiş olduğu halde, başlangıç devresi pek bilinmemektedir. 1770 yılındaki ilk gösterisinin nerede ve tam olarak ne zaman yapıldığı belli değildir. Kempelen’in “Türkleştirilmiş”  satranç makinesini yönetmek üzere kimi  görevlendirdiği de belli değildir. Ben bu yüzden, satranç robotu hakkında kendi hikayemi kurgulama özgürlüğümü kullandım.”

Saray danışmanı Wolfgang von Kempelen, 1770’de Habsburg sarayında satranç oynayan robotunu sunduğunda, bu makine insan yüzyılının en büyük başarısı olarak kabul edilir. Ama gerçekte bu makinenin içinde bir cüce gizlidir ve bu insan beyninin hem ölümcül, hem de ölümlü olduğu ortaya çıkar.

Satranç Robotu-Robert Löhr

Vatan Kitap-Kemer Yayıncılık-2006 -314 sayfa